راهکار های برای شکل گیری اعتماد به نفس کودک

شکل گیری اعتماد به نفس در کودکان از دوران سه تا پنج سالگی آنها شروع خواهد شد و بعضی هم معتقدند که از سنین پایین تر شکل گیری اعتماد به نفس شروع می شود. مهم است که بدانید در این دوران باید چگونه با کودک رفتار کنید؟ واکنش مراقبان و پرستار در شکل گیری اعتماد به نفس کودک بسیار تأثیر گذار و مهم است و باعث می شود کودک اعتماد به نفس بالایی داشته باشد.

کودکان از همان دوران کودکی می خواهند که آزادی و استقلال داشته و به خود متکی باشند. در تمام کودکان این نیاز وجود دارد حتی در کودکانی که بسیار ضعیف هستند. از چهار سالگی، شما این تمنا را در آنها مشاهده می کنید که دوست دارند کارهایشان را خودشان انجام داده و به خود متکی باشند. این نیاز متکی به خود بودن، حتی از سنین خیلی پایین در کودک شروع می شود. در این دوران است که کودک به مرحله مهمی خواهد رسید و می خواهد که حس کمال را تجربه کند. وقتی کودک موفق می‌شود که بعد از تلاش های زیاد، قاشق را به دهان خود ببرد، حسی را تجربه خواهد کرد که به آن «توانستن» می گویند.

کودک سعی می‌کند که بعد از شکست خوردن، دوباره تلاش کند تا موفق شود. از ۵ سالگی کودک بیشتر به خود توجه می کند و سعی می کند کمتر به القائات دیگران گوش دهد. در شش سالگی احتمال دارد از مادر بخواهد که در صورت نبودن او، از خانه نگهداری کند. در ۴ تا ۷ سالگی اعتماد به نفس کودک زیاد خواهد شد و باعث می شود که کودک به انجام کارهای شخصی خود توجه بیشتری کرده و کمتر به حرف دیگران گوش کند.

این اعتماد به نفس کودک با خودبینی و خودنمایی همراه است و کودک تلاش می‌کند که هر روز کامل تر و تواناتر شود و وابستگی خود را به پدر و مادر کمتر کند. در این هنگام است که والدین باید تلاش کنند موجبات این امر مهم را برای کودک خود فراهم کنند تا اعتماد به نفس در آنها رشد کند. وقتی والدین از نیازهای کودک خود آگاه باشند به آن احترام گذاشته و به این وسیله می توانند به پرورش اعتماد به نفس کودک کمک کرده باشند.

والدین چه نقشی در اعتماد به نفس کودک دارند؟

والدین می توانند با عکس‌العمل مناسب نقش مهمی در ایجاد تقویت اعتماد به نفس کودک داشته باشند. آنها باید تلاش کنند تا در خانواده زمینه تقویت اعتماد بنفس را برای کودک فراهم کنند. تمام والدین برای این منظور تلاش می کنند و این امری غیرقابل انکار است ولی این امر باید آگاهانه تر انجام شود.

کودکی را در نظر بگیرید که می خواهد برای اولین بار خودش پارچ آب را برداشته و بریزد. واکنش پدر و مادر معمولاً این است که می گویند: «عزیزم دقت کن که آب را زمین نریزی» ولی بهتر است به جای این جمله بگویند: «آفرین دختر قشنگم که می خواهی خودت آب بریزی» این جمله می تواند باعث تقویت اعتماد به نفس در کودک شما شود.

به کودک محبت کرده و بدون قید شرط اورا دوست داشته باشید.

یکی از موارد مهمی که باعث می شود اعتماد به نفس در کودکان رشد کند این است که شما باید کودکتان را بدون قید شرط دوست داشته باشید. وقتی می گوییم محبت بدون قید و شرط، یعنی اینکه در هر شرایطی او را دوست داشته و این محبت را به کودک ابراز کنید. برای این کار اما و اگر وجود ندارد. شما نباید به هیچ دلیلی عواطف و احساسات کودک خود را به بازی بگیرید و آن را خدشه دار کنید.

اگر کودک کار غلطی انجام داد باید رفتار غلط کودک را سرزنش کنید ولی نمی توانید شخصیت او را زیر سؤال ببرید. گفتن جملاتی مانند «دختر بی تربیت» «من دیگه دوستت ندارم» و یا «تو را می‌گذارم و می‌روم» این سخنان می‌تواند روی شخصیت کودک شما تأثیر بسیار بدی داشته باشد. کودک باید به این مسئله اطمینان داشته باشد که تحت هر شرایطی شما او را دوست دارید، حتی اگر به دلیل رفتارهای غلط از او عصبانی و یا ناراحت باشید.

وقتی کودک شما کار اشتباهی را انجام می دهد باید با او صحبت کرده و اشتباهش را توضیح دهید و دلیل اشتباه بودن کار را هم به او بگویید. برای تربیت کودک باید صبور بود، زیرا احتمال دارد کودک چندین بار یک اشتباه را تکرار کند. کودکان درحال شناختن جهان اطراف خود هستند و قدرت حافظه و یادگیری آن ها از بزرگتر ها کمتر است، پس این موضوع طبیعی است که گاهی والدین مجبور شوند موردی را چند بار برای کودک توضیح دهند.

تعریف و تشویق از کودک را فراموش نکنید.

اگر می خواهید کودکی با اعتماد به نفس بالا داشته باشید، سعی کنید از محدود کردن کودک خودداری کنید. معمولاً احساسی که کودک نسبت به خود دارد همان احساسی است که والدین نسبت به او دارند. اگر شما به کودک خود اعتماد داشته باشید و به دلیل کارهای درستی که انجام می دهد، او را تشویق کنید این کار باعث می‌شود کودک خودش را دوست داشته و به خودش اعتماد کند.

هیچگاه توانایی های دیگران را به رخ کودک خود نکشید.

بعضی از والدین تصور می کند اگر از کودکان دیگر تعریف کنند باعث می‌شود تلاش کودک خودشان بیشتر شود، ولی این فکر کاملاً اشتباه است. وقتی شما تفاوت های کودک خود را با دیگران بشناسید، باعث می شود استعدادهای کودک را کشف کرده و به جای اینکه حس حسادت و رقابت را در او به وجود آورید، انگیزه های درونی کودک را بیدار کنید. انگیزه هایی مانند: «میل به یادگیری» و یا «میل به بهتر شدن».

هیچگاه به کودک بی توجه نباشید.

بی توجهی به کودکان باعث پایین آمدن اعتماد به نفس آنها خواهد شد. باید آنقدر به کودک خود توجه کنید که اطمینان داشته باشد گرمی خانواده است. اگر کودک خود را نادیده بگیرید، می توان گفت که باعث «کودک آزاری» شده اید. کودکی که به او توجه نشود، هیچگاه دوست داشتن را یاد نمی گیرد و همچنین نمی تواند با دیگران ارتباط خوبی برقرار کند و این باعث پایین آمدن اعتماد به نفس کودک می شود.

در این زمان است که کودک در بزرگسالی به فردی خشن و سرد تبدیل می شود که قادر به دوست داشتن کسی نیست و درد و رنج دیگران هم برای او اهمیت ندارد و یا باعث وابسته بودن کودک به دیگران می شود که در اصطلاح به این افراد «چسبنده» می گویند.

بین کودکان خود، عدالت را کاملاً رعایت کنید.

اگر شما چند فرزند دارید حتماً باید بین آنها عدالت را رعایت کنید. به هیچ وجه درست نیست که به خاطر یکی از فرزندان که کار خوبی کرده، و یا به دلایلی نیاز به توجه بیشتر دارد، به دیگری کم توجهی کنید. دقت داشته باشید حتماً باید طوری رفتار کنید که فرزندان دیگر شما دلیل رسیدگی و توجه تان را بدانند. گاهی ممکن است یکی از فرزندان شما بیمار باشد. توجه زیاد به فرزند بیمار می‌تواند حس حسادت را در کودکان دیگر برانگیزد، و گاهی بسیار مخرب است و می‌تواند در ارتباط بین کودکان تأثیر بدی بگذارد. پس سعی کنید به کودکان دیگر خود، دلیل این توجه بیشتر را توضیح دهید.

هیچگاه به فرزند خود دروغ نگویید.

دقت داشته باشید شما نمی توانید خودتان دروغگو باشید ولی از کودک انتظار راستگویی داشته باشید. اگر می خواهید کودکی دروغگو نداشته باشید، باید خودتان هم هیچ‌گاه دروغ نگویید. شما باید با رفتار خود کودک را تربیت کنید. هیچگاه به کودک فحش نداده و از کلمات زشت و رکیک استفاده نکنید. ممکن است کودک سخنان زیاد و نصیحت های شما را بشنود ولی چیزی که یاد می گیرد، رفتار شماست نه صحبت‌های شما. پس باید تلاش کنید برای کودک خود الگوی خوبی باشید و با رفتارتان او را تربیت کنید.

هیچگاه سؤالات کودک را بدون جواب نگذارید.

کودکان بسیار باهوش بوده و سؤال های زیادی دارند و این نشانه کنجکاوی آنها است. اجازه بدهید که کودک با کنجکاوی پرورش پیدا کند. با حوصله و صبر، به سؤالات او جواب دهید. اگر هم جواب سؤالی را نمی دانید، از او بخواهید تا به شما فرصت دهد جواب را پیدا کنید. برای جواب دادن به سؤالات زیاد کودک، بهتر است مطالعات بیشتری کرده و در صورتی که جواب سؤالی را نمی دانید از شخص دیگری بپرسید.

هیچگاه کودک را تحقیر نکنید.

تحقیر کردن کودک بین اعضای فامیل و دوستان، باعث تخریب شخصیت او می شود. این کار می‌تواند به شخصیت کودک لطمه‌های جبران‌ناپذیری وارد کند. بهتر است تذکرات لازم را در بین دوستان و فامیل به کودک نداده و بعداً این کار را انجام دهید. اگر هم لازم به تذکر است، باید بدون سرزنش و حتی با لحنی محبت آمیز، به او تذکر دهید.

هیچ گاه کودک را تحقیر نکنید.

کودکان علائق و عقاید خود را دارند. اگر با کودک خود اختلاف سلیقه دارید باید تلاش کنید او را درک کرده و گاهی هم علائق کودک را تحمل کنید. ممکن است کودک شما عقاید انحرافی پیدا کند. باید با او مدارا کنید و با صبر و حوصله به او آگاهی بدهید. دوستان خوب می توانند در این زمینه به کودکتان کمک کنند. بهتر است برای کودک خود به دنبال دوست مناسب بگردید.

کارهای خوب کودک را یاد کنید.

اگر کودک شما کار پسندیده‌ای انجام داده، بهتر است از او تعریف کرده و در جمع خانواده از کار خوبش یاد کنید. تعریف در حضور دیگران باعث تشویق کودک به کارهای خوب و پسندیده می شود. همیشه در جمع دوستان و خانواده کودک خود را طوری صدا کنید که باعث خوشحالی او شده و شخصیت او رشد پیدا کند.

کودکانی که اعتماد به نفس بالا دارند دارای چه ویژگی هایی می باشند؟

بعضی از کودکان اعتماد به نفس بالایی دارند. این کودکان دارای ویژگی های زیر هستند:

• کودک برای خود احترام و ارزش زیادی قائل است.
• به خوبی می تواند با دیگران ارتباط برقرار کند.
• کودک توانایی‌های خود را کاملاً باور می کند.
• بدون احساس خشم انتقادات را می پذیرد.
• همواره آماده تجربه های جدید است.
• به راحتی می تواند شکست را تحمل کند.
• احساسات خود را به درستی ابراز می کند.
• نظریات خود را در جمع بیان می کند.
• در جمع احساس راحتی و شادمانی داشته و با رضایت در جمع حضور پیدا می کند.

برای رشد اعتماد به نفس کودک چه کار کنیم؟

اگر می خواهید اعتماد به نفس کودک شما تقویت پیدا کند باید موارد زیر را رعایت کنید:

• دائماً به کودک خود عشق بورزید.
• کودک تان را تشویق کنید.
• برای اهداف واقع بینانه به کودک کمک کنید.
• به کودک یاد دهید انعطاف‌پذیری داشته باشد.
• ماجراجویی و استقلال را به کودک خود آموزش دهید.
• به فعالیت های گروهی کودکتان را تشویق کنید.
• به کودک اجازه بدهید تا مشکلات خود را شناسایی کند.