دلایل بی اشتهایی در کودکان چیست و چگونه درمان می شود؟

یکی از مشکلاتی که باعث نگرانی والدین می شود به اشتهایی در کودکان است. اگر کودک به غذایی علاقه نداشته باشد و آن را نخورد، این جزو بی اشتهایی به حساب نمی آید و به راحتی می توان آن را برطرف کرد، ولی بعضی اوقات امکان دارد این بی اشتهایی به دلایل دیگری باشد. اگر این رفتار در کودک شما ادامه پیدا کند ممکن است مشکلات زیادی را برای کودک به وجود بیاورد و گاهی نیاز است که دارو درمانی بر روی کودک انجام بگیرد.

بی اشتهایی در کودکان چیست؟

وقتی کودک شما به صورت غیر طبیعی از خوردن غذا اجتناب کرده و میلی به آن ندارد، به آن بی اشتهایی می گویند. اگر برای مبارزه با این بی اشتهایی راه های زیادی را امتحان کرده اید، ولی باز هم کودک شما غذا نمی خورد، حتماً باید آن را درمان کنید، زیرا ممکن است این مشکل به دلیل عفونت داخلی و یا بیماری دیگری باشد. بی اشتهایی کودک جزو معضلاتی است که والدین را بسیار نگران می کند. اجتناب از خوردن غذا ها، پس دادن غذا، مشکلات بلع، عدم توانایی هضم و بی علاقگی کودک نسبت به غذا، در بین کودکان بسیار شایع شده است. کودک بعد از رسیدن به سن ۱۸ ماهگی باید از مواد غذایی و همچنین مکمل ها استفاده کند و این زمانی است که مادر شروع می کند تا کودک را از شیر بگیرد. گاهی وابستگی کودک به شیر مادر می تواند باعث بروز این بی اشتهایی در کودکان شود.

علائم بی اشتهایی در کودکان چیست؟

همانطور که گفتیم بی اشتهایی در کودکان ممکن است باعث معضلات جانبی و خطرات زیادی برای کودک شود مانند سوء تغذیه، اختلال در رشد، آسیب به قلب، اختلالات استخوانی و حتی گاهی هم باعث مرگ کودک خواهد شد. پس باید این بی اشتهایی را جدی گرفته و حتماً برای رفع آن اقدام کنید.

مهم ترین دلایلی که می تواند باعث بی اشتهایی در کودک شود عبارتند از:

• کودک غذاهای جدید را نمی خورد.
• کودک شما به بهانه‌های مختلف از خوردن غذا امتناع می کند.
• فقط غذاهای محدودی مانند: فست فودها، غذاهای آماده، غذاهای سرخ شده و ناگت ها و یا غذاهایی را که ارزش غذایی کمی دارند، را می خورد.
• از کودک خود رفتارهای وسواسی مشاهده می کنید مانند خوردن غذا فقط در ظرف خاص
•  به مرور کودک علاقه خود را به خوردن تمام غذاها از دست می دهد و هیچ غذایی را نمی خورد.
• کودک دچار وسواس غذایی می شود.

اینها علائم رفتاری هستند و احتمال دارد مدت زیادی طول بکشد تا شما نشانه های فیزیکی این مشکل را هم در کودک خود مشاهده کنید.

علائم فیزیکی بی اشتهایی کودک چیست؟

علائم فیزیکی بی اشتهایی در کودک، که می تواند برای شناخت مشکل به شما کمک کند عبارتند از:

•  چاقی کاذب و افزایش وزن
• پیدا کردن وسواس غذایی
• کم شدن غذای کودک و لاغر شدن کودک
• خلق و خوی تند و تحریک‌پذیر
• کولیک یا قولنج
• به وجود آمدن مشکلات گوارشی

عوارض بی اشتهایی در کودک چیست؟

گاهی ممکن است علائم نام برده شده خطرناک تر شده و عوارض جدی را برای کودک شما به دنبال داشته باشد که این عوارض عبارتند از:

• دمای بدن کودک شدیدی افت می کند.
• چهره کودک به کبودی می زند.
• به دلیل دریافت نکردن ویتامین ها رنگ چهره او تغییر می کند.
• معمولاً خواب آلوده است.
• خواب های طولانی دارد.
• کودک به صورت ناگهانی غش می کند.
• بعد از هر وعده غذایی حالت تهوع دارد.
• نمی تواند غذا را دفع کرده و شکم او ورم می کند.
• در وزن کودک تغییر سریع به وجود می آید.
• در رشد مو و ناخن او مشکل ایجاد می شود.

اگر مواردی را که نام بردیم در کودک خود مشاهده کردید حتماً باید سریعاً به متخصص اطفال مراجعه کنید و شرایط کودک خود را برای او توضیح دهید. گاهی دریافت نکردن ویتامین باعث می شود کودک دچار اختلال رشد شده و یا به بیماری‌های خاصی مثل نرمی استخوان دچار شود.

چرا کودکان بی اشتها می شوند؟

دلایل بی اشتهایی کودک بسیار زیاد است و معمولاً رفتارهای والدین می توانند در الگوی تغذیه کودک بسیار تأثیر گذار باشد. دقت کنید شما اولین الگوی کودک خود هستید و او همه چیز را از شما یاد می گیرد. اشتهای کودک می تواند به دلیل عوامل زیادی مانند محیط، رژیم غذایی، سطح انرژی و سن باشد. برای این که نسبت به این موضوع آگاهی بیشتری پیدا کنید موارد زیر را در نظر بگیرید:

• بیماری مثل اسهال و مسمومیت می تواند باعث بی میلی کودک نسبت به غذا باشد.
• اگر کودک شما به دلایلی دچار استرس شده باشد مانند اختلافات خانوادگی، دعواهای خواهر و برادری و یا حوادث، این استرس باعث می شود کودک اشتهای خود را از دست بدهد.
• اگر متوجه شدید کودک شما به طور ناگهانی کارهایی را که دوست دارد انجام نمی دهد و این کار او طولانی شده است، ممکن است کودک دچار افسردگی شده باشد.
• افسردگی باعث کاهش وزن خواهد شد، گاهی هم کودک دچار وسواس غذایی می شود و از غذا خوردن دست می کشد.
• بعضی از داروها مانند آنتی بیوتیک می توانند باعث کاهش اشتها شود.
• یکی دیگر از دلایل کم شدن اشتها در کودکان، یبوست است.
• کودکانی که میان وعده های زیادی می خورند و میان وعده هم نزدیک به زمان غذای اصلی است، باعث می شود اشتهای خود را از دست بدهند.
• یکی دیگر از دلایل کاهش اشتها در کودکان این است که بعضی از والدین برای تنبیه کودک، به او اجازه غذا خوردن نمی دهند و این باعث می‌شود کودک از غذا خوردن بیزار شده و به مرور اشتهای خود را از دست بدهد.
• خواب طولانی هم می تواند باعث کم شدن اشتها در کودکان شود.
• گاهی اوقات والدین رژیم می گیرند و غذای مناسبی آماده نمی کنند، این باعث می شود کودک هم به غذا بی اشتها شود.

در هنگام غذا خوردن تلویزیون نگاه نکنید.

یکی از مواردی که معمولاً تمام خانواده ها با آن درگیر هستند غذا خوردن هنگام تلویزیون نگاه کردن است. معمولاً آنقدر کودک محو تماشای تلویزیون می شود که غذا خوردن را فراموش خواهد کرد. فضای مجازی و تلویزیون معمولاً در کودکان ایجاد بی اشتهایی می کند و گاهی هم برعکس، افرادی به دلیل نگاه کردن تلویزیون اصلاً متوجه خوردن غذا نبوده و دچار چاقی می شوند.

کودکان در چه سنی به بی اشتهایی دچار می شوند؟

معمولاً این مشکل مربوط به کودکانی است که زیر دو سال دارند یعنی وقتی که مادر می خواهد کودک خود را از شیر بگیرد، در این زمان است که کودک به دلیل تغییر الگوی غذایی، ممکن است علاقه‌ای به خوردن سایر غذاها نداشته باشد و در سنین بالاتر بین سه الی پنج سالگی معمولاً کودکان به غذاهای آماده و فست فود ها علاقه بیشتری دارند و به دلیل نرسیدن مواد مغذی به بدن کودک، این هم یک بی اشتهایی به حساب می آید.

خوردن صبحانه یکی از ضروریات

یکی از وعده های غذایی که معمولاً کودکان هیچ علاقه ای به آن ندارند صبحانه است. کودکانی که صبحانه نمی خورند، این کار می‌تواند در رشد آنها تأثیر بدی بگذارد. شاید سوال کنید چرا کودک میل به خوردن صبحانه ندارد؟ همانطور که همه افراد می‌دانند صبحانه یکی از وعده‌های غذایی بسیار مهم است. مخصوصاً کودکان به دلیل قرار گرفتن در سن رشد، حتماً باید صبحانه بخورند. کودکانی که صبحانه خود را می خورند تمرکز بیشتری داشته و خوش اخلاق ترند. نخوردن صبحانه در افراد باعث می‌شود به دیابت نوع دو و بیماری های قلبی دچار شوند و این نخوردن صبحانه بر عملکرد مغز و هوش آنها تأثیر زیادی می گذارد.

چگونه کودک را تشویق به خوردن صبحانه کنیم؟

ترفند های ساده ای وجود دارد که می توان به این وسیله کودک را به خوردن صبحانه تشویق کرد برای این منظور به روش زیر عمل کنید:

۱- کودک را مجبور به خوردن صبحانه نکنید.

وقتی شما صبحانه را آماده می کنید ولی کودک از خوردن آن سر باز می‌زند، مسلماً اولین کاری که می کنید این است که برای خوردن صبحانه به کودک اصرار می کنید. این کار نه تنها به کودک شما کمک نمی کند، بلکه ممکن است نتیجه عکس هم داشته باشد و کودک از سر لجبازی هیچگاه صبحانه نخورد و روز خود را هم با خشم و استرس شروع کند. پس بهتر است به جای خشونت و اصرار به کودک خود بگویید «عزیزم صبحانه آماده است و من فقط یکبار آن را برای تو آماده می کنم اگر گرسنه هستی بیا صبحانه ات را بخور».

شاید روز اول کودک شما بدون خوردن صبحانه و گرسنه به مدرسه برود ولی روزهای بعد کم کم خودش برای خوردن صبحانه پیش‌قدم خواهد شد.

۲- اجازه بدهید که کودک شما گرسنه شود.

به این نکته توجه کنید که هرگاه کودک گرسنه شود خودش برای خوردن غذا پیش‌قدم خواهد شد. اگر یک لقمه غذا برای او بگذارید ممکن است انگیزه او برای خوردن غذا بیشتر شود. بعضی از کودکان هم علاقه زیادی دارند که در ماشین غذا بخورند، پس با یک لقمه کوچک می‌توان مشکل نخوردن صبحانه کودک را برطرف کرد.

۳- صبحانه متنوع برای کودک آماده کنید.

معمولاً مواد غذایی صبحانه باعث می‌شود کودک میلی به خوردن آن نداشته باشد. پس بهتر است در صبحانه تنوع غذایی در نظر بگیرید مثلاً در بعضی از روزها در سر سفره صبحانه میوه قرار بدهید و روزهای را برای تخم مرغ در نظر بگیرید. از دسر ها، کره مربا و… برای صبحانه کودک استفاده کنید.

۴- میان وعده های کاملی به کودک بدهید.

اگر کودک شما به هیچ وجه علاقه ای به خوردن صبحانه ندارد، می توانید از میان وعده استفاده کنید. چیزهایی مثل میوه خشک، غلات، اسنک، مغزها و حتی میوه تازه و یا لقمه نان و پنیر حتماً در کیف مدرسه کودک خود قرار دهید.

۵- با کودک آشپزی کنید.

اگر کودک شما غذایی را آماده کند و یا در درست کردن غذا به شما کمک کند، مسلماً علاقه بیشتری به خوردن آن دارد. از کودک برای آشپزی کمک گرفته و اجازه دهید به شما کمک کند، حتماً تأثیر چشمگیر آن را مشاهده خواهید کرد. می توانید بعد از تمام شدن غذا جایزه هم برای کودک خود در نظر بگیرید.

۶- غذا را در ظروف زیبا ریخته و تزیین کنید.

رنگ و شکل غذا گاهی برای کودکان خسته کننده می شود، می توانید یک بشقاب زیبا و رنگی تهیه کرده و غذا را به شکل گل و یا حیوانات مختلف در روی بشقاب بچینید. این کار تأثیر زیادی در روی اشتهای کودک دارد.

سخن پایانی

بی اشتهایی در کودکان نیاز به درمان خاصی ندارد و شما می‌توانید با راه‌های مختلفی کودک را به خوردن غذا تشویق کنید ولی در صورتی که با روش های نامبرده شده باز هم کودک شما دچار بی اشتهایی بود، توصیه می‌کنیم حتماً به پزشک اطفال مراجعه کنید. شاید نیاز باشد آزمایش های خاصی از کودک شما گرفته شود و پزشک درمان مورد نیاز را در روی کودک شما شروع کند.