اجزای اصلی ساختمان کدامند | بررسی اجزای ساختمان

ساختمان‌ها جزو نیازهای اساسی بشر بوده و از قدیم پناهگاه خوبی در مقابل خطرات بیرونی برای انسان می‌باشند. به مرور زمان انسان‌ها برای اینکه زندگی بهتری داشته باشند، قسمت‌های زیادی را در خانه تعبیه کردند مثل: دستشویی، اتاق خواب، آشپزخانه، زیرزمین، انباری و..

در این مقاله از ایبک می‌خواهیم بررسی دقیق‌ترین نسبت به اجزای ساختمان داشته باشیم. همانطور که شما هم می‌دانید در هنگامی که بنایی ساخته می‌شود باید به عوامل زیادی توجه شده و آنها را اجرایی کرد. مسلماً اصول بنای ساختمان، می‌تواند ساختن اجزای اصلی باشد و البته موارد دیگر هم در آن دخیل هستند.

ساختمان چیست؟

ساختمان سازه‌ای است که با مصالح ساخته شده و شامل سقف، کف، دیوارها، پی، دودکش، خدمات ساختمانی و لوله کشی، ایوان، سکوهای ثابت، برجستگی یا قرنیز، بالکن و قسمت‌های دیگر می باشد.

هدف از ساخت ساختمان جدید می تواند یک سرپناه امن برای افراد باشد که توام با آرامش و آسایش است. البته اهداف دیگری هم برای ساختن ساختمان وجود دارد مانند: سرپناهی برای امنیت، امن بودن در مقابل سرما و گرما، حریم خصوصی، تأمین آب و برق، ذخیره وسایل زندگی، زندگی راحت و…

خدمات ساختمانی چیست؟

قطعات و اجزای ساختمان جزو موارد ضروری جهت ساخت و ساز ساختمان می‌باشند. تمام ساختمان‌ها دارای اجزای یکسانی مثل سقف، اتاق، کف، دیوار، پی و… هستند. ساختمان باید آب و برق داشته و با رنگ و گچ آن هم کامل شده باشد. یراق آلات درب و پنجره همچنین حصارکشی و کارهای دیگر جزو نوسازی و تزیینات خارجی ساختمان محسوب می‌شوند. به تمام این کارها خدمات ساختمانی گفته می‌شود.

اجزای اصلی ساختمان کدامند؟

قبل از اینکه ساخت و ساز ساختمان را شروع کنید باید ابتدا با اجزای اصلی آن به طور کامل آشنا شده و در مورد آن اطلاعات لازم را داشته باشید. در ادامه شما را با اجزای اصل ساختمان آشنا می‌کنیم.

۱- کف سازی

در ابتدای شروع ساخت ساختمان، باید کف سازی را انجام دهید. البته کف سازی با توجه به نوع کاربری ساختمان شما با هم فرق می‌کنند ولی چیزی که در کف سازی اهمیت دارد، انتخاب کردن مصالح مناسب است. مصالح باید به شکلی باشد که بتواند وزن خود و همچنین وزن اشخاص را تحمل کند.

کف سازی باید طوری انجام بگیرد که مقاومت زیادی داشته و بتوان به راحتی در روی آن تردد کرد. البته باید توجه داشته باشید که کف سازی در قسمت‌های مختلف با هم فرق کرده و دارای شرایط متفاوتی است مثلاً کف سازی برای زیرزمین خشک و یا طبقات مختلف ساختمان با هم کاملاً فرق می‌کند.

۲- دیوار

یکی دیگر از اجزای مهم برای ساختن ساختمان‌ها، دیوار است. دیوار را می‌سازند تا فضاهای داخل ساختمان جداسازی شده و از انتقال سروصدا جلوگیری شود.

با توجه به مصالحی که برای ساخت دیوار به کار می‌رود و همچنین محل احداث آن، دیوارها تقسیم بندی می‌شوند. می‌توان گفت دیوارها بر اساس مصالحی که در آنها به کار رفته، در انواع بتنی، سنگی، بلوکی، آجری و… وجود دارند.

دیوارها را به طور کلی در دو دسته دیوارهای غیر باربر و دیوارهای باربر قرار می‌دهند.

۳- نعل درگاهی

نعل درگاهی به تیره افقی می‌گویند که در بالای پنجره و بالای درب قرار گرفته و بار سقف را به قسمت ستون‌ها منتقل می‌کند. قرار گرفتن نعل درگاهی اهمیت زیادی دارد که در هنگام ساخت ساختمان باید به آن توجه کنید. نعل درگاهی باید به صورتی قرار بگیرد که وزن آن کاملاً به دیوار و ستون منتقل شود. نعل‌های درگاهی انواع مختلفی دارند که آنها را با نام نعل درگاهی چوبی و نعل درگاهی آجری می‌شناسند.

۴- درب و پنجره

یکی دیگر از اجزای اصلی ساختمان‌ها، درب و پنجره است. ساختن درب و پنجره برای برقرار کردن ارتباط بین داخل و خارج ساختمان انجام می‌شود. البته توجه داشته باشید که ساختن درب و پنجره، اصول و قواعد خاصی دارد که باید رعایت شود. مثلاً برای ساختن پنجره باید حتماً به ارتفاع و عرض آن و همچنین قرار گرفتن فاصله کف تا پنجره توجه خاصی شود. اگر این اصول را کاملاً رعایت کنید آنگاه می‌توانید دید مناسبی داشته باشید.

۵- بام و شیب‌بندی بام

یکی دیگر از اجزای مهم ساختمان پشت بام است که جزو اجزای اصلی آن محسوب می‌شود و اهمیت زیادی دارد. اجرای شیب‌بندی بام باید مناسب بوده و به عایق کاری آن اهمیت بدهید.

در هنگامی که پشت بام ساخته می‌شود باید ابتدا آن را به خوبی زیرسازی کنید و زیرسازی آن هم شامل شیب‌بندی و عایق کاری است. شیب‌بندی باعث می‌شود که آب روی پشت بام جمع نشده و عایق‌بندی هم از نفوذ رطوبت و آب داخل ساختمان جلوگیری می‌کند.

۶- سقف

یکی دیگر از اجزای مهم ساختمان سقف است. سقف وظیفه دارد که بارها و نیروهای زنده و مرده را که به آن وارد می‌شود به تیرها، دیوارها و پایه منتقل کند. البته امروزه استفاده از سقف‌های کاذب بسیار رایج شده است و طرفداران زیادی هم دارد. دقت داشته باشید که سقف‌های کاذب جنبه تزیینی دارند و جایگزین سقف اصلی ساختمان نمی‌شوند. هدف از ساختن سقف‌های کاذب کم کردن ارتفاع، اتصال تزیینات، پوشش سقف اصلی و… می‌باشد.

سقف‌ها جزو بالاترین سازه ساختمان می‌باشند که از وارد شدن گرد و غبار به ساختمان جلوگیری می‌کنند. سقف ها بر اساس موقعیت و آب و هوای مکان، شکل‌های مختلفی دارند که بعضی از آنها عبارتند از:

• سقف گرم
• سقف‌های تک شیب
• سقف شیبدار
• بام سبز
• سقف مسطح
• سیمان فیبر
• سقف خانگی
• سقف پارچه‌ای
• سقف طوقی
• سقف آبی

۷- قوس

برای ساختن یک ساختمان قوس جزو قست‌های اصلی محسوب می‌شود که می‌توان به مواردی مانند خیز، افراز، دهانه، کلاله، آوارگاه، شکرگاه، تیزه، شانه و پاکار اشاره کرد. وظیفه قوس ها در ساختمان این است که نیروی بارهای زنده و مرده را که به شکل افقی به ساختمان وارد می‌شوند، تحمل کنند.

برای ساختن پایه‌ها و قوس، باید مصالح مناسبی انتخاب کرد این کار می‌تواند به استحکام قوس کمک زیادی کند. بطور کلی می‌توان گفت قوس ها در سه دسته قرار می گیرند که عبارتند از:

1. قوس تزیینی
2. قوس باربر تزیینی
3. قوس باربر

۸- پلکان

پلکان برای ارتباط بین دو سطح در ساختمان درست می‌شود. پلکان‌ها قسمت‌های مختلفی دارند که می‌توان به چشم پله، نرده پله، پاگرد، حجم پله، شیب پله، شیار کف پله، لب پله و عرض پله اشاره کرد.

۹- دودکش

دودکش به مجرایی می‌گویند که برای خارج شدن گازهایی که از سوخت تولید می‌شوند، درست شده و از آلودگی‌های داخل ساختمان جلوگیری می‌کند. دودکش‌ها از اجزای مختلفی درست شده‌اند که این اجزا شامل مواردی مانند درپوش دودکش، دهانه، مسیر دودکش، گونه دودکش، دریچه تنظیف، سکوی دودکش و فوندانسیون دودکش می‌باشد.

۱۰- سیستم دفع فاضلاب

یکی دیگر از اجزای مهم برای ساخت یک ساختمان، سیستم دفع فاضلاب است که می‌توان گفت این سیستم به سه دسته تقسیم می‌شود:

1. سیستم فاضلاب خانگی
2. سیستم فاضلاب سطحی
3. سیستم فاضلاب صنعتی

۱۱- بادبند

بادبند برای جلوگیری از خراب شدن سازه‌های فولادی به دلیل بارهای جانبی مثل باد و یا زلزله در ساختمان‌های بلند انجام می گیرد.

۱۲- درز انقطاع

در ساختمان‌هایی که ارتفاع آنها بیشتر از ۱۲ متر و یا بیشتر از چهار طبقه می‌باشد از درز انقطاع استفاده می‌کنند تا ساختمان را از ساختمان‌های مجاور جدا کنند. به این صورت از خسارت احتمالی توسط ساختمان‌های مجاور جلوگیری می‌شود.

۱۳- درز انقباض و درز انبساط

وقتی ساختمان جدیدی در مجاورت یک ساختمان قدیمی احداث می‌شود، درز انقباض و درز انبساط برای جلوگیری کردن از خرابی‌های ناشی از انقباض و انبساط در زمستان و تابستان، در عملیات اجرایی ساختمان انجام می‌شود.

۱۴- فونداسیون جزو اجزای مهم ساختمان

در هنگام ساخت و ساز ساختمان یکی از اجزای مهم و حیاتی فونداسیون است که بار ساختمان و استحکام آن بستگی به فونداسیون دارد. فونداسیون یک زیرساخت است و آن را می‌توان به طور کلی به دو دسته تقسیم کرد:

1. پی‌های عمیق
2. پی‌های کم عمق

کلمه عمیق و کم عمق به شما نشان می‌دهد که عمق پی می‌تواند در خاک باشد. پی هایی که کم عمق هستند برای ساختمان‌هایی مورد استفاده قرار می‌گیرند که کوچک بوده و زیاد سنگین و بزرگ نیستند و برعکس پی‌های عمیق را برای ساختمان‌های بزرگ و سنگین و یا مراکز خرید استفاده می‌کنند. به طور کلی می‌توان گفت پی کم عمق در عمق یک متری و پی عمیق در عمق ۲۰ الی ۶۵ متری ساخته می‌شود.

انواع پی‌ها در ساخت و ساز وجود دارند که عبارتند از:

• پی کاسیون (پی عمیق)
• پییر فونداسیون (پی عمیق)
• پایه شمع(پی عمیق)
• بنیاد رافت (پی کم عمق)
• فونداسیون گریلاژ (پایه  کم عمق)
• فونداسیون پد (پایه کم عمق)
• فونداسیون پایه (پی کم عمق)
• فونداسیون نواری(فوندانسیون کم عمق)

تمام این پایه‌ها را که برایتان نام بردیم جهت ساختن فضای نشیمن، اتاق‌ها، دیوارها و ستون‌ها کار می‌شود. بسته به نوع پی، کارگرها مقادیر متفاوتی از مصالح را استفاده می‌کنند. مثلاً برای تیرچه کاری، کارگرها پی شمع می‌سازند.