قولنج نوزادی یا کولیک چیست؟ | روش های درمان قولنج نوزادی

کولیک یا قولنج نوزادی گریه کنترل نشدنی در یک نوزاد سالم است. اگر نوزاد شما از پنج ماه کمتر دارد و حدودا سه روز در هفته و بیشتر از ۳ ساعت مداوم گریه می کند، احتمالاً دچار قولنج نوزادی شده است. البته باید بگوییم که قولنج نوزادی یک بیماری نبوده و آسیبی هم به کودک شما نمی رساند فقط شرایط را برای والدین و نوزاد سخت می‌کند. در این مقاله از مجله ایبک می خواهیم شما را با قولنج نوزادی یا کولیک و روش های درمان آن آشنا کنیم.

قولنج نوزادی و مدت زمان قولنج

قولنج نوزادی یا کولیک دائمی نبوده و ممکن است در شش هفتگی نوزاد به اوج خود برسد و در سه چهار ماهگی هم بهبود پیدا کند. اکثر نوزادان تا چهار ماهگی بهبود پیدا کرده و در تعداد کمی ممکن است حتی تا شش ماهگی هم این مشکل ادامه پیدا کند. می خواهیم روش هایی را برای تسکین درد نوزاد به شما بیاموزیم تا در صورت نیاز از این روش ها استفاده کنید.

مراقبت از نوزادی که دچار قلنج شده بسیار استرس زا می باشد و شما به عنوان یک مادر باید به فکر سلامتی خود بوده و به اندازه نیاز، استراحت کنید. می توانید از همسر، مادر و یا پرستار کودک خود که به او اطمینان دارید، بخواهید تا برای مدتی مراقبت از نوزاد شما را برعهده بگیرد تا شما با پیاده روی و یا خواب راحت کمی استراحت کنید.

نشانه ها و علائم قولنج نوزادی چیست؟

معمولاً دو سه هفته بعد از به دنیا آمدن نوزاد، قولنج ظاهر شده و اگر نوزاد شما زودرس باشد دو سه هفته بعد از زمان مقرری که قرار بود به دنیا بیاید شروع می شود. به صورت طبیعی نوزاد وقتی گریه می کند که پوشک خود را خیس کرده باشد و یا خسته و گرسنه باشد ولی اگر نوزاد دچار قولنج باشد بیش از حد و اکثراً بعد از ظهر و یا شب گریه خواهد کرد. نوزادی که دچار قولنج است احتمال دارد گریه‌اش بلندتر از گریه های طبیعی بوده و به طور ناگهانی این گریه ها شروع شده و به طور ناگهانی هم تمام می شود.

نوزادی که قولنج دارد ممکن است نشانه های از گاز شکم را هم از خود بروز بدهد. البته گاز شکم باعث قلنج نمی شود ولی احتمال دارد گاز های اضافه در شکم نوزاد به دلیل قولنج باشد. زیرا نوزادی که قولنج دارد هنگام گریه کردن، هوا را هم می بلعد.

وقتی نوزاد دچار قولنج می شود دست خود را محکم مشت می کند و کمر خود را هم قوس می دهد. صورت نوزاد سرخ شده و پاهای خود را از هم باز می کند و بالا می کشد. ممکن است هنگام گریه باد شکم هم دفع کند. بعضی از نوزادان بعد از مدفوع و یا دفع باد شکم، حالشان بهتر می شود.

دلایل قولنج در نوزادان چیست؟

قولنج یکی از اسرار زندگی نوزادان است که در بین بیشتر نوزادان شایع است و کسی هم دلیل مبتلا شدن نوزاد به قولنج را نمی داند. بعضی از کارشناسان اعتقاد دارند که گریه های طولانی ناشی از قولنج، یک تخلیه فشار فیزیکی برای نوزاد است. آنها می گویند وقتی شب می شود، نوزاد نمی تواند این هیجانات، صداها و مناظر را تحمل و تجربه کند به همین دلیل پریشان شده و گریه خواهد کرد.

نظریه دیگری که در مورد قولنج نوزادی وجود دارد این است که ممکن است به دلیل ایجاد باکتری های سالم در روده، قلنج به وجود بیاید. مطالعات نشان می دهد که ریزفلور روده نوزاد مبتلا به قولنج، با کودکان دیگر متفاوت است. بعضی ها هم اعتقاد دارند که فرآورده های پروبیوتیک می تواند به بهبود قولنج در کودکان کمک کند. البته دقت داشته باشید که در این صورت حتماً باید با پزشک کودک مشورت کنید تا در صورت لزوم، پروبیوتیک خاصی را به شما معرفی کند.

روش آرام نمودن نوزادی که قولنج مبتلا است.

در صورتی که نوزاد شما به قولنج نوزادی مبتلا شده است، معمولاً نیازی به مراجعه به پزشک نیست، ولی گاهی مراجعه به مشاور کودک و یا حتی کمک گرفتن از پرستار کودک می تواند مشکل را تا حدودی رفع کند. در صورتی که نوزاد شما دچار قولنج نوزادی شده است می توانید موارد زیر را برای آرام کردن کودک خود امتحان کنید:

• وقتی کودک گریه می کند نوزاد را در آغوش گرفته و او را به آرامی نوازش کنید.
• هنگام غذا خوردن نوزاد، او را به حالت صاف و یا نشسته نگه داشته تا مانع بلعیدن هوا شوید.
• بعد از تغذیه نوزاد حتماً او را به آرامی روی شانه خود بگذارید تا آروغ بزند.
• می توانید کودک را در کالسکه قرار داده و او را آرام بچرخانید تا دل درد او آرام شده و بخوابد.
• در هنگام گریه شدید کودک، استفاده از حمام گرم می تواند کارساز باشد.
• از صداهای ملایم و سفید مانند تلویزیون و یا صدای رادیو در خانه استفاده کنید تا حواس کودک پرت شود.
• به کودک با آرامش غذا بدهید.

به غیر از مواردی که برایتان نام بردیم به روش های دیگری هم می توان نوزاد مبتلا به قولنج نوزادی را آرام کرد که عبارتند از:

• استفاده از قطره ضد قولنج نوزادی و همچنین مکمل گیاهی و پروبیوتیک
• تغییر دادن رژیم غذایی مادر (البته این در صورتی است که نوزاد با شیر مادر تغذیه کند)
• فشار ملایم در ستون فقرات نوزاد یا جمجمه (این مورد بیشتر اوقات موثر نیست شاید بهتر باشد با پزشک اطفال مشورت کنید)

ماساژ نوزاد، برای آرام کردن نوزاد مبتلا به قولنج

ممکن است نوزاد از ماساژهای آرام شما لذت ببرد ولی باید به واکنش او در مقابل ماساژ دقت کنید تا باعث تحریک او نشود. تأثیرگذار بودن ماساژ برای قلنج، از جهت علمی ثابت نشده است.

نکته مهم: مراقب باشید که اگر کودک شما مبتلا به ریفلاکس باشد نباید کودک را ماساژ بدهید.

استفاده از صداهای آرامبخش برای آرام کردن نوزاد

بعضی از صداها می تواند برای کودک یادآور ضربان قلب مادر باشد. ممکن است کودک شما با شنیدن صدای جاروبرقی و یا ماشین لباسشویی و یا حتی صدای هود آشپزخانه هم آرام شود و یا صدا های ملایم دیگری را می توانید از اینترنت پیدا کرده و برای کودک خود پخش کنید.

ایجاد سکوت برای آرام شدن نوزاد

برخی از کودکان با سر و صدا و یا حرکت و همچنین فعالیت آرام می شوند ولی بعضی از نوزادان هم به تحریک کمتری نیاز داشته و ترجیح می دهند در سکوت و همچنین سکون و بی حرکت بودن قرار بگیرند، تا آرام شوند.

نوسان و حرکت برای آرام کردن نوزاد

نوسان و حرکت بسیار آرام می تواند تسکین دهنده خوبی برای نوزاد شما باشد. سعی کنید نوزاد خود را آرام تکان بدهید برای این کار می‌توانید از تاب نوزاد هم استفاده کنید و یا نوزاد را در آغوشی کودک گذاشته و در خانه راه بروید تا کودک آرام شود. می توانید آغوشی را بالاتر ببندید تا کودک به ضربان قلب شما نزدیک تر شده و زودتر ساکت شود.

بیرون بردن نوزاد برای تسکین قولنج

نوزاد را در آغوشی و یا کالسکه گذاشته و برای تسکین قولنج او را به گردش و بیرون ببرید. دیدن صداها و مناظر می تواند ذهن کودک را مشغول کرده و او را آرام کند.

تغییر وضعیت بدن

اگر نوزاد در آغوش شما خوابیده و گریه می کند وضعیت بدن او را تغییر داده و او را به حالت عمودی نگه دارید، اگر باز هم کودک آرام نشد می توانید او را به روش دیگری بخوابانید تا آرام شود. فقط دقت داشته باشید که از خواباندن نوزاد روی شکم خودداری کنید.

حمام کردن نوزاد برای تسکین قلنج

هنگام قولنج کودک، حمام کردن می‌تواند او را آرام کند زیرا ذهن کودک را مشغول کرده و حواس او را پرت می کند. بعضی از نوزادان با پاشیدن آب و یا حتی دوش حمام، تسکین پیدا می کنند و یا ممکن است صدای ریتم دار و آرام آب برای نوزاد لذت بخش باشد.

درمان نفخ برای آرام کردن کودک

البته این را باید بگوییم که نفخ باعث قولنج نوزادی نمی شود ولی بعضی از نوزادان که به قلنج مبتلا هستند ممکن است از نفخ هم رنج ببرند زیرا همانطور که گفتیم کودک در هنگام گریه مقداری از هوا را بلعیده و باعث نفخ می شود. بهتر است بعد از تغذیه نوزاد، سر او را آرام روی شانه خود قرار دهید تا آروغ بزند و درد ناشی از نفخ تسکین پیدا کند. می توانید از قطره های ضد نفخ هم البته با دستور پزشک استفاده کنید.

تغییر تغذیه مادر

اگر کودک شما از شیر مادر تغذیه می کند بهتر است که مادر یک رژیم غذایی را امتحان کند که غیر لبنی باشد. البته شواهدی هم وجود ندارد که نشان بدهد این کار می‌تواند حتماً تأثیرگذار باشد ولی بهتر است با پزشک خود مشورت کنید و برای مدتی مصرف ماست، پنیر و شیر را حذف کرده و یا به حداقل برسانید و ببینید آیا تفاوتی در نوزاد ایجاد می شود یا خیر؟

پروتئین شیر گاو تا چند هفته در شیر مادر باقی می ماند در صورتی که می خواهید از این روش استفاده کنید باید کمی هم صبر و تحمل داشته باشید. اگر کودک از شیر مادر تغذیه می کند باید ببینید آیا کودک به چیزی غیر از محصولات لبنی حساسیت دارد یا خیر؟ موارد دیگری که به نظر می‌رسد ممکن است نوزاد را اذیت کند عبارتند از: مصرف تخم مرغ، گندم، کافئین، شکلات، آجیل و میوه.

برای اینکه متوجه شوید چه چیزی نوزاد شما را اذیت می کند بهتر است با پزشک مشورت کرده و چند روزی امتحانی از این مواد مصرف نکنید. اگر نوزاد بهتر شد مواد غذایی نام برده شده را یکی یکی اضافه کرده و مشاهده کنید که مصرف کدام یک از آنها می تواند باعث ناراحتی و گریه نوزاد شود. بعد از آن که ماده غذایی مورد نظر را که کودک شما به آن حساسیت دارد، پیدا کردید بهتر است آن را از برنامه غذایی خود حذف کرده و یک ماده غذایی دیگری را جایگزین آن کنید.

گاهی نوزادان به شیر گاو حساسیت دارند. اگر شما به نوزاد خود شیر گاو می دهید احتمال دارد نوزاد نسبت به پروتئین شیر گاو تحملی نداشته و یا آلرژی داشته باشد. در صورتی که پروتئین شیر برای نوزاد مشکل ایجاد کرده حتماً بعد از تغییر نوع شیر بهبود پیدا می کند. بعضی از والدین از قطره های ضد نفخ برای کودک استفاده می کنند که باید حتماً برای مصرف آن با پزشک مشورت کنید.

سخن پایانی

همانطور که گفتیم قولنج نوزادی یا کولیک، بیماری خاصی نبوده و مشکلی را هم نمی تواند برای نوزاد شما به وجود بیاورد فقط باعث بیقراری کودک شده و شرایط را برای والدین و نوزاد سخت می‌کند ولی در صورتی که کودک بیش از اندازه گریه می کند، حتماً باید به پزشک مراجعه کرده تا پزشک، کودک شما را از جهت عفونت های ادراری و مشکل روده بررسی کند.